Overheidsschuld Nederland neemt af, laagste stand in 15 jaar

De overheidsschuld van Nederland is in de eerste helft van 2023 gedaald met bijna 11 miljard euro, waarmee het totaal uitkomt op 470 miljard euro. Dit is 46,9 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Vergeleken met eind 2022 is dit een afname van ruim 3 procentpunt, en de laagste stand in 15 jaar. Deze afname werd mogelijk gemaakt door een overschot in de eerste helft van het jaar.

De schuldquote van de overheid

De schuldquote van de overheid heeft het laagste niveau in bijna 15 jaar bereikt. Voor de kredietcrisis in september 2008 was de schuldquote 44,1 procent. In 2015 werd een piek van 68,9 procent bereikt, waarna een daling inzette. Tijdens de coronaperiode nam de schuld kortstondig toe met meer dan 6 procentpunt van het bbp, tot boven de 55 procent. Halverwege 2023 lag de schuldquote met 46,9 procent ruim 8 procentpunt lager.

Volgens de miljoenennota 2024 wordt geschat dat de schuldquote eind 2023 uitkomt op 47,6 procent, 0,7 procentpunt hoger dan de stand halverwege het jaar. Sinds de kredietcrisis 15 jaar geleden is de schuld met 186 miljard euro gestegen tot 470 miljard euro halverwege 2023.

Overheidsfinanciën

Ondanks de toename van de schuld, is de schuldquote vergeleken met het begin van de kredietcrisis slechts licht gestegen. De inflatie heeft de afgelopen twee jaar bijgedragen aan de groei van het bbp, wat een dempend effect heeft op de schuldquote.

In de eerste helft van 2023 boekte de overheid een overschot van 7 miljard euro, iets lager dan het overschot van 8 miljard euro in de eerste helft van het voorgaande jaar. Desalniettemin had de overheid over het hele jaar een tekort van bijna 1 miljard euro, ofwel 0,1 procent van het bbp.

De miljoenennota 2024 verwacht een tekort van 16,4 miljard euro voor heel 2023, ofwel -1,6 procent van het bbp. Om dit tekort te bereiken, zal de overheid in de tweede helft van het jaar naar verwachting 23 miljard euro meer uitgeven dan zij ontvangt.

Nieuwe informatie leidt tot bijstelling overheidssaldo 2021 en 2022

Nieuwe informatie heeft geleid tot een bijstelling van het overheidssaldo over 2021 en 2022. Het tekort over 2021 is 0,9 miljard euro lager uitgevallen op basis van nieuwe gegevens over de uitgaven aan de Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). Het tekort over 2022 is 0,5 miljard euro lager dan eerder berekend op basis van nieuwe informatie over de solidariteitsbijdrage en inkomsten uit de Mijnbouwwet. Het overheidstekort over 2021 komt nu uit op 19,5 miljard euro en dat van 2022 op 0,9 miljard euro.

Het overheidssaldo en de schuldquote zijn belangrijke indicatoren voor de stand van de overheidsfinanciën in een land. De Europese normen voor deze indicatoren zijn een maximaal tekort van 3 procent in een jaar en een maximale schuld van 60 procent van het bbp aan het eind van het jaar. Vanwege de uitzonderlijke omstandigheden als gevolg van de coronapandemie heeft de Europese Commissie de Europese begrotingsregels echter tijdelijk opgeschort.