Aanzienlijke toename meldingen vermoede misstanden in 2023

In 2023 meldden 369 mensen, die vermoedens hadden van een misstand op het werk, zich bij het Huis voor Klokkenluiders voor advies. Dit betekent een toename van 50% ten opzichte van het jaar daarvoor. Bovendien nam de complexiteit van de vermoede misstanden toe. Deze informatie komt voort uit het jaarverslag 2023 van het Huis voor Klokkenluiders.

Verscheidenheid aan misstanden

De gemelde vermoedens van misstanden varieerden van problemen met bedrijfsgeheimen en persoonsgegevens tot vermoedens van fraude of het overtreden van veiligheidsvoorschriften. Er waren ook veel meldingen over sociale (on)veiligheid en grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Veel van deze zaken speelden zich af in de zorg, het onderwijs en binnen gemeenten.

Toename contact vanuit werkgevers

Niet alleen het aantal meldingen van misstanden nam toe, ook het aantal contactmomenten met werkgevers steeg. Zo zochten 276 organisaties contact met het Huis voor advies over zaken als het opzetten van een goede meldingsprocedure of het intern onderzoeken van misstanden.

Meer meldingen van specifieke groepen

Opvallend is dat er in 2023 meer meldingen kwamen van (politieke) ambtsdragers, leidinggevenden, vertrouwenspersonen en ZZP’ers dan in voorgaande jaren. Er was ook een opvallende toename van het aantal vertrouwenspersonen die contact opnamen met het Huis voor advies.

Bescherming en benadeling van klokkenluiders

Ondanks de inwerkingtreding van de Wet bescherming klokkenluiders in 2023, die ook ZZP’ers wettelijke bescherming biedt tegen benadeling na het doen van een melding, komt het nog regelmatig voor dat ZZP’ers benadeeld worden na het melden van een mogelijke misstand.

Klokkenluiderszaken en maatwerkzaken

Van de 369 adviesverzoeken in 2023 werden er 37 aangeduid als ‘klokkenluiderszaak’. In deze zaken was er een redelijk vermoeden van een misstand die het ‘maatschappelijk belang raakt’. Naast deze klokkenluiderszaken, behandelt het Huis ook maatwerkzaken. In deze gevallen betrekt het Huis, met toestemming van de melder, ook de werkgever in het proces. In 2023 liepen er 12 van dergelijke zaken, waarvan er zes werden afgerond.

Publicatie van onderzoeken

Het Huis publiceerde in 2023 drie onderzoeken. Deze onderzoeken betroffen onder andere een misstand rondom de inhuur van externen bij een omgevingsdienst en de benadeling van een voorzitter van de Raad van Commissarissen van een woningbouwcorporatie.