Commissie Sociaal Minimum adviseert structureel beleid voor bestaanszekerheid

De Commissie Sociaal Minimum adviseert dat de rijksoverheid een centrale rol moet spelen bij de aanpak van bestaanszekerheid op landelijk niveau. Volgens het tweede en afsluitende rapport ‘Een zeker bestaan II’ van de Commissie, moet de overheid een toereikend inkomen waarborgen en een voorspelbaar en toegankelijk systeem creëren dat uitvoerbaar en houdbaar is.

Aanbevelingen Commissie

Het rapport werd vandaag aangeboden aan demissionair minister Carola Schouten voor Armoedebeleid. Commissievoorzitter Godfried Engbersen legde de nadruk op het belang van financiële bestaanszekerheid en de noodzaak van een voorspelbaarder en toegankelijker systeem.

In het rapport wordt geadviseerd om wettelijk vast te leggen dat er elke vier jaar een herijking van het sociaal minimum moet plaatsvinden. Daarnaast pleit de Commissie voor een sterkere wettelijke positie voor kinderen, bijvoorbeeld door basisvoorzieningen zoals warm water en energie wettelijk te regelen.

Rol gemeenten en rijksoverheid

Het rapport signaleert dat de verhouding tussen de rijksoverheid en gemeenten uit balans is door de toename van taken die bij gemeenten zijn neergelegd. Dit heeft geleid tot grote verschillen tussen gemeenten. Om dit te corrigeren zou de rijksoverheid een aantal zaken centraal moeten regelen, zoals beschermingsbewind, een aanvullende zorgverzekering of voorzieningen voor schoolcomputers.

Daarnaast wordt voorgesteld om duidelijke afspraken te maken over de doelgroep en de hoogte van lokale voorzieningen. Gemeenten moeten alleen in uitzonderlijke gevallen extra taken krijgen, zodat zij zich kunnen concentreren op individueel maatwerk.

Werk en toeslagenstelsel

De Commissie adviseert dat de overheid een realistisch beeld moet hebben van de mogelijkheden van mensen om aan het werk te helpen. Daarbij zou de overgang van uitkering naar werk versoepeld moeten worden door de regels voor bijverdienen flexibeler te maken.

Ook moet het toeslagenstelsel grondig herzien worden met een focus op zekerheid. Andere beleidsterreinen die niet direct onder de opdracht van de Commissie vallen, zoals schuldhulpverlening, woningmarktbeleid en gezondheidszorg, zijn ook van belang voor het bieden van bestaanszekerheid.

De Commissie Sociaal Minimum werd opgericht in juli 2022 en bestaat uit elf leden, allen deskundig op het gebied van sociale zekerheid, sociaal-economische, fiscale- en juridische vraagstukken. De opdracht was om te onderzoeken wat verschillende huishoudtypen nodig hebben om rond te kunnen komen en om mee te kunnen doen aan de maatschappij, en om onderzoek te doen naar het stelsel.